Spadek – przyjąć czy odrzucić?

Odejście bliskiej osoby to trudna sytuacja, z którą wiążą się przykre emocje i chwile cierpienia. Jednak oznacza to także pojawienie się kwestii związanych z dziedziczeniem. Prawo spadkowe w Polsce definiuje nie tylko samo pojęcie spadku, ale także precyzuje, jak wygląda proces przyjęcia lub odrzucenia majątku nieboszczyka, w tym także jak wygląda nabycie przedsiębiorstwa w spadku.

Co nazywamy spadkiem?

Kluczową kwestią w prawie jest posługiwanie się prawidłowymi terminami oraz definicjami. Stąd już na początku dobrze jest wiedzieć, czym jest spadek lub masa spadkowa zgodnie z przepisami. Ustawodawca określa go jako prawa i obowiązki majątkowe zmarłego. Oznacza to, że dotyczy on  kwestii majątkowych i praw, tj. aktywów spadkowych, oraz obowiązków, czyli pasywa spadku lub długi spadkowe. 

W tej pierwszej kategorii mieszczą się np. własność samochodu, domu lub innych przedmiotów. Zaś do drugiej zaliczane jest choćby spłacanie kredytów nieboszczyka. Warto dodać, że dziedziczenie spadkowe ma pierwszeństwo przed tym ustawowym. Gdy jednak nie ma takiego dokumentu, wówczas postępowanie przebiega zgodnie z prawem spadkowym.

Jak wygląda przyjęcie spadku?

Przyjęcie spadku może przebiegać na trzy sposoby: 

  1. przyjęcie spadku wprost,
  2. przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza,
  3. odrzucenie spadku.

Pierwszy punkt oznacza, że spadkobierca przyjmuje cały spadek, wszelkie zobowiązania i odpowiedzialności po zmarłym w tym także np. długi spadkowe przewyższające wartość innych odziedziczonych aktywów. Druga opcja to przyjęcie spadku oraz długów, ale tylko do wysokości, która równa się wartości pozostałej masy spadkowej. Czyli do wysokości, która pozwala na pokrycie należności z pozostawionego majątku, co oznacza, że wówczas bilans odziedziczonych zobowiązań oraz aktywów wyjdzie na zero. Ostatni punkt to po prostu odmowa.

Odrzucenie spadku – czas i procedura

Wiele osób zastanawia się, czy bycie spadkobiercą jest nieodwracalne. Otóż nie, prawo przewiduje, że każdy może zdecydować o tym, czy chce takowy przyjąć lub odrzucić. Należy złożyć stosowne ustne lub pisemne oświadczenie w przeciągu sześciu miesięcy. Tego typu dokument trzeba złożyć przed sądem lub u notariusza. 

Trzeba pamiętać, że brak złożenia takiego pisma skutkuje nabyciem spadku zgodnie z przepisami, czyli z dobrodziejstwem inwentarza. Jest to szczególnie ważny, gdy w skład masy spadkowej wchodzi firma, zaś spadkobierca ma wątpliwości, czy możliwe jest nabycie przedsiębiorstwa w spadku. Odrzucenie oznacza, że osoba powołana do dziedziczenia rezygnuje i z aktywów, i zobowiązań, staje się wyłączony z dziedziczenia, a masa spadkowa przechodzi na kolejne osoby.

Kiedy lepiej nie przyjmować spadku?

W niektórych sytuacjach przyjęcie spadku po prostu się nie opłaca z ekonomicznych względów. Choćby w sytuacji, gdy długi przewyższają wartość aktywów oraz innych przedmiotów majątkowych lub gdy zmarły pozostawił same zaległe zobowiązania bez wartościowego majątku. Jest to jednak decyzja indywidualna, uzależniona od wysokości zobowiązań finansowych oraz wartości lub postaci dziedziczonych przedmiotów czy praw. 

Nabycie przedsiębiorstwa oznaczać może niekiedy nie tylko sama firmę, ale też kosztowne zobowiązania względem różnych podmiotów.

Co się dzieje kiedy odrzucimy spadek?

Opcja odrzucenia spadku wymaga złożenia wyżej omówionego oświadczenia. Jest to istotne, gdyż brak jego złożenia jest uznawane za przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Odrzucenie oznacza, że spadkobierca nie dziedziczy ani zobowiązań, ani praw czy majątku. 

spadek

W chwili złożenia takiego oświadczenia do dziedziczenia powołana jest kolejna osoba wymieniona w testamencie lub wyłoniona na podstawie przepisów prawa spadkowego. Nieprzyjęcie spadku wiąże się także z utratą prawa do zachowku.

Jak wygląda nabycie przedsiębiorstwa w spadku?

Firmę może odziedziczyć osoba wyznaczona w testamencie lub spadkobierca ustawowy, jeśli działalność gospodarcza była prowadzona przez osobę fizyczną i była wpisana do Ewidencji Działalności i Informacji Gospodarczej. Zmarły zostaje wykreślony z rejestru, a prawa przechodzą na osobę dziedziczącą. Nabycie przedsiębiorstwa w spadku nie oznacza przejęcia koncesji czy zezwoleń wydanych na osobę prowadzącą działalność. 

Przepisy spadkowe to bardzo ważny segment prawa, który bezpośrednio dotyka wiele osób. Z tego powodu dobrze jest znać podstawowe kwestia, dzięki czemu można uniknąć nieprzyjemności lub zyskać wartościowe aktywa. Przykładem może być nabycie przedsiębiorstwa w spadku lub prawa własności nieruchomości.

Posted in Pomoc prawna.