Mediacje pomiędzy pacjentem a lekarzem to korzystne, alternatywne rozwiązanie umożlwiające rozstrzyganie sporów bez wprowadzania ich na drogę postępowania sądowego. Wykorzystywana w procesach o błąd medyczny mediacja pozwala, z pomocą zaakceptowanego przez obydwie strony mediatora rozstrzygnąć wiele kwestii spornych i opracować określone rozwiązania (w tym zawiązanie ugody) w czasie znacznie krótszym, niż wymagał by tego proces sądowy. Ugoda może być przy tym wypracowana tak, by problem został rozwiązany z wymiernymi korzyściami dla obu stron sporu. Jak wyglądają mediacje w relacji lekarz-pacjent i jak się do nich przygotować?
W jakich przypadkach konieczne są mediacje lekarz-pacjent?
Podany we wstępie przykład mediacji w sprawie o popełnienie błędu medycznego jest najczęściej występującą sytuacją prowadzącą do podjęcia mediacji na relacji lekarz-pacjent, jednak należy zdawać sobie sprawę że mediacje takie mogą odbywać się w związku z odpowiedzialnością cywilną, karną oraz zawodową lekarzy i stanowić samodzielną drogę rozwiązania sporu lub uzupełnienie postępowania przed wojewódzką komisją do spaw orzekania o zdarzeniach medycznych. W zależności od charakteru popełnionego błędu medycznego oraz dochodzonych przez pacjenta roszczeń, mediacje mogą przebiegać nieco inaczej, choć u podstawy kierują się tymi samymi zasadami określonymi odgórnie w Europejskim Kodeksie Postępowania Mediacyjnego oraz regulowanymi przez Kodeks etyczny mediatorów i Standardy Prowadzenia Mediacji i Postępowania Mediatora.
W przebiegu mediacji, bezstronny mediator ma za zadanie zadbać o dobrowolność uczestniczenia stron w mediacji i zawierania porozumienia, a więc nie zmuszając żadnej ze stron do podjęcia określonej decyzji w związku z akceptacją ugody lub jej odrzuceniem. Zarówno lekarz, jak i pacjent może na każdym etapie mediacji zdecydować o możliwości wycofania się lub zmianie mediatora, przy czym w drugiej sytuacji kolejny mediator powinien być zaakceptowany przez obie strony i pozostawać neutralnym oraz bezstronnym wobec uczestników mediacji.
Mediator dba o poufność prowadzonych między stronami rozmów, może zaproponować konsultacje z odpowiednimi specjalistami, ale nigdy nie wchodzi samodzielnie w rolę specjalisty i nie może udzielać porad którejkolwiek ze stron w celu ułatwienia czy przyspieszenia prowadzenia mediacji.
Co może być efektem mediacji lekarz-pacjent?
Decydując się na rozwiązanie konfliktu w trybie mediacji zarówno pacjent, jak i lekarz mogą liczyć na znacznie szybsze postępowanie sprawy oraz uzyskanie ugody niż w przypadku procesu sądowego. Sam efekt mediacji może być jednak różny i nie zawsze prowadzi do osiągnięcia ugody pomiędzy stronami. Zdarza się, że samo prowadzenie mediacji wynika nie z decyzji podjętej przez strony, a z zalecenia sądu – w drugim z przypadków, jeśli podczas mediacji nie dojdzie do zawarcia porozumienia, w sądzie konieczne będzie wykazanie podjęcia przez powoda pozasądowego rozwiązania sporu. Efektem mediacji może być także doprowadzenie od ugody i uzyskanie przez poszkodowanego oczekiwanego odszkodowania lub zadośćuczynienia za poniesioną krzywdę.
Nieco inaczej prezentuje się kwestia mediacji w sprawach karnych. Oczekiwania strony pokrzywdzonej sprowadzają się zwykle do uzyskania osobistych przeprosin od oskarżonego. Mediacje mogą odbywać się w tym wypadku na etapie postępowania przygotowawczego lub sądowego. Co ważne, w trakcie mediacji oskarżony nie musi przyznawać się do winy, ale sąd wydający wyrok bierze pod uwagę wyniki mediacji – jeśli dojdzie w jej wyniku do zawarcia ugody pomiędzy stronami, możliwe jest umorzenie przez sąd postępowania na wniosek pokrzywdzonego, który uzyskał naprawienie szkody.
Szukasz kancelarii zatrudniających specjalistów w zakresie prawa medycznego? Pomoc prawną dla lekarzy oferuje np. Kancelaria Pawelczyk Kozik.
Co można zrobić, aby jak najlepiej przygotować się do mediacji lekarz-pacjent?
Sprawy o błąd lekarski są trudne zarówno z perspektywy pacjenta lub jego rodziny ubiegającej się o naprawienie wyrządzonych krzywd, jak i z perspektywy lekarza oskarżanego o popełnienie błędu narażającego pacjenta na utratę zdrowia lub życia. Aby więc przygotować się do mediacji prowadzonych na płaszczyźnie lekarz-pacjent konieczne jest, by każda ze stron miała dokładnie sprecyzowane oczekiwania oraz obawy w związku z prowadzonymi rozmowami. Współpraca z prawnikiem w celu dokładnego opracowania swoich oczekiwań przedstawianych podczas mediacji może w znaczący sposób ułatwić prowadzenie rozmów. Obydwie strony będą, z dużym prawdopodobieństwem, podchodziły do sprawy emocjonalnie – sukces mediacji będzie opierał się zarówno na mediatorze pozostającym bezstronnym i neutralnym uczestnikiem mediacji, jak i na gotowości każdej ze stron do wysłuchania argumentów drugiej strony.
